و يا از داشتن برخورد ضعيف در مقابل شخصي به دليل ترس از درگيري احساس گناه كنيد و اين احساس با گذشت زمان كمرنگ نشود؟ يا اينكه خشمگين و عصباني باشيد و در افكار كينه توزانه خود در مورد كسي گير كرده باشيد و نتوانيد آن را فراموش كنيد؟

احساسات دردناك همانند خشم، اضطراب، سرخوردگي و يا احساس گناه اغلب در ارتباط با حس نگراني در مورد عواقب منفي اعمالمان، اهداف ما را با شكست مواجه كرده، به انتقاد گرفته و خودخواهانه به جلو مي رود. شدت احساسات و نگراني مي تواند ما را در يك چرخه افكار منفي قرار داده و رشد فزاينده ترس به يكباره بنائي از خشم را براي ما فراهم آورد.

البته احساسات حتي از نوع درناكش نيز خدمات بزرگي به ما در زندگي خواهند كرد. ترس همانند يك زنگ خطر است. به عنوان مثال ترس ايجاد شده از يك تصادف به دليل قرار گرفتن در ماشيني كه راننده آن از لحاظ رواني حالت طبيعي نداشته باعث مي شود كه از بودن در موقعيت مشابه اجتناب كنيم.

شرم و گناه مي تواند رفتارهاي ما را با توجه به معيارهاي اخلاقي جامعه تنظيم كند؛ بدين ترتيب كه ما براي جلوگيري از احساس شرم و گناه سعي مي كنيم به هنجارها و قوانين جامعه پايبند بمانيم. خشم نيز مي تواند حس مبارزه طلبي ما را در رابطه با موضوعات مهم، برانگيخته و در غلبه بر موانع ايجاد انگيزه كند.

اما گاهي نيز اين احساسات جنبه مثبت ندارند و ما را درگير مي كنند. ترس و نگراني هاي ما ممكن است به موقعيت هايي سوق داده شوند كه حافظ جان ما نباشند و يا احساس گناه آنقدر توسعه يابد كه ما افكار و اعمالمان را به صورت پنهاني انجام دهيم. اين احساسات مي تواند ما را احاطه كند، به روابطمان صدمه بزند و از تجربه يك زندگي مثبت دور نگه دارد.

گاهي اوقات تنها راه تغيير چنين احساسات دردناكي، تغيير نوع برخورد ماست. توجه كنيد كه در اين جمله از عبارت «گاهي اوقات» استفاده شده است. براي مثال قرار گرفتن مجدد در ماشيني كه راننده آن حالت رواني مناسبي ندارد نه تنها ترس ما را كاهش نمي دهد بلكه ممكن است زندگيمان را نيز در معرض خطر قرار دهد. تغيير چگونگي برخورد با موضوع مي تواند سطح ترس و اضطراب ما از اين ماجرا را تغيير دهد.

مثالي ديگر اضطراب صحبت كردن در جمع  است. اين مورد مي تواند با تكرار عمل كاهش يابد. معمولاً ترس ما از انتقاد، بسيار مبالغه آميز تر از هرگونه بي احترامي است كه ممكن است واقعاً با آن مواجه شويم.

و اما در مورد خشم اندكي متفاوت است. مهم نيست كه شما دليل موجهي براي خشم خود داريد يا خير. خشم اغلب  توجيه شده است اما سودمند نيست و كمكي به ما نمي كند. هنگامي كه خشمگين هستيد از خود اين سوال را بپرسيد: «آيا اين احساس خشم براي من مفيد است؟». اگر خشم به شما قدرت ايستادگي دهد و باعث شود كه اشتباهي را اصلاح كنيد مسلماً مفيد خواهد بود و خشمتان نيز فروكش خواهد كرد. اما اگر خشم به روابط شما صدمه مي زند يا مشكلات را بدتر مي كند، تغيير برخوردتان مي تواند بر احساس شما تاثيرگذار باشد.

تغيير واكنش تنها عاملي است كه مي تواند بر احساستان تاثير داشته باشد به شرطي كه همزمان هم عكس العمل و هم افكارتان را تغيير دهيد. صحبت كردن در جمع در حالي كه همزمان با خود فكر مي كنيد: «اين افتضاح است»، «من از پس آن بر نمي آيم» يا «واي فاجعه است» قطعاً چيزي از اضطراب شما كم نخواهد كرد. عكس العمل مهربانانه نيز با شخصي كه شما را عصباني كرده تا زماني كه شما در حين برخورد اينگونه فكر كنيد كه «چه آدم دورويي» يا «من نمي توانم اين شخص را تحمل كنم» هم نمي تواند خشم شما را كاهش دهد. شما بايد طرز تفكر خود را نيز همانند رفتارتان تغيير دهيد تا به نتيجه برسيد. به عنوان مثال اينگونه فكر كنيد: «من عصبي هستم ولي از پس اين كار بر مي آيم» يا «با اينكه با اين شخص موافق نيستم ولي مي توانم بفهمم كه چرا چنين كاري را انجام مي دهد».

راههاي تغيير احساسات ناخوشايند :

۱- احساسات خود را بشناسيد

احساسات مي توانند بسيار پيچيده و گيج كننده باشند. فهميدن اينكه چه احساسي داريد (خشم، ترس، سرخوردگي يا احساس گناه) به تعيين چگونگي اثرگذاري و تغيير آن بسيار كمك خواهد كرد.

۲- از خود بپرسيد چه واكنشي با اين احساس همراه است

به عنوان مثال، طفره رفتن و كناره گيري غالباً با ترس، پرخاشگري با عصبانيت، گريه كردن و غلت زدن و در رختخواب ماندن با غمگين بودن و در نهايت پنهان شدن معمولاً با احساس شرم همراه است.

۳- از خود بپرسيد: «آيا من مي توانم اين حس را كاهش دهم؟»

اين بدان معني است كه سعي كنيد آن احساساتي را تغيير دهيد كه واقعاً مي خواهيد تغيير كنند.

۴- عكس العمل مخالف را كشف كنيد

متضاد اجتناب و كناره گيري نزديك شدن است. نقطه مقابل كم لطفي و بدجنسي، مهرباني و نجابت است. مخالف غلت زدن، بلند شدن و فعاليت و متضاد پنهان شدن نيز آشكار ساختن آسيب پذيريهايمان است. به ياد داشته باشيد كه در مورد ترس و اضطراب، اگر ترس شما توجيه پذير نيست راه حل تاثير گذار، تغيير برخورد شماست. در مورد گناه و شرم نيز اگر شما اصول اخلاقي را زير پاگذاشته ايد، اقدام مخالف شما پرداخت غرامت و عذرخواهي خواهد بود.

۵- متفاوت عمل كنيد خودتان را براي انجام برخوردي متفاوت در اعمال و افكارتان آزاد بگذاريد

رفتار متفاوت بدون داشتن افكاري متفاوت عملي نخواهد بود. بايد هردو را يكجا داشته باشيد. توانايي حل مشكلات زندگي و اينكه بتوانيم به آن سبك كه مي خواهيم زندگي كنيم گاهي نياز به مقابله با احساساتمان دارد. شايد گاهي لازم باشد كه يك تجربه ترسناك داشته باشيم و يا موقعيتي كه ما را عصباني مي كند ترك كنيم، در افكارمان نسبت به كسي كه به ما صدمه زده منصف باشيم، به خاطر كار غلطمان عذرخواهي كنيم و تاوان آن را بپردازيم و يا با قاطعيت از نظراتمان دفاع كنيم. با انجام اين كارها مي توانيم خود را از احساسات دردناك و طولاني مدت رهايي بخشيم.

منبع : سالم زي