رییس پژوهشکده شهرسازی و معماری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ضمن یادآوری این مطلب که تجربیات تلخ و شیرین مسکن مهر تجربیات ارزشمندی هستند که انتظار می‌رود در اجرای طرح اقدام ملی مسکن رعایت شود، گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی، طرح اقدام ملی را در دست اجرا دارد و قرار است یکسری واحدهای مسکونی در بافت‌های ناکارآمد و سایر بافت‌ها با تولی‌گری و سیاستگذاری دولت احداث شود، فرصت خوبی برای پیاده کردن ایده های شهرسازی و ساختمان سبز است.
راهب یادآور شد: مسکن مهر این فرصت را که ساختمان های فراوانی با کاهش مصرف انرژی در کشور ساخته شوند را از دست داد. بدین معنا، ساختمان های فراوانی به متراژ ساختمان های موجود افزوده شد که همان ساختمان ها چنانچه پروتکل های مصرف انرژی در آنها رعایت می شد می توانستند نقش بسیار موثری در کل کاهش مصرف انرژی داشته باشند و از سوی دیگر الگوهای خوبی برای ساخت و ساز کشور ارایه دهند.
عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: زمانیکه دولت متولی ساخت و ساز در کشور می‌شود، بسیاری از موارد غیرالزام‌آور می‌تواند به الزام تبدیل شود. به واقع می‌توان با ابزار قدرت دولت، فرهنگ ساخت و ساز را متناسب با محیط زیست، پایه‌گذاری کرد.
راهب توضیح داد: ساختمان سبز و شهر سبز تمامی موضوعات مرتبط با پایداری را در مقیاس کلان که شهر و در مقیاس خرد که شامل ساختمان است، دارد. بدین‌معنا از مصرف انرژی گرفته تا مصرف منابع آب، مدیریت پسماند، مدیریت حمل و نقل، نحوه دسترسی‌ها، در شهرها و ساختمان‌های سبز که شهرها و ساختمان‌های منطبق با محیط زیست هستند، مدنظر است.
وی خاطرنشان کرد: طرح اقدام ملی مسکن فرصت مناسبی در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار داده تا این سیاستگذاری‌ها را در برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و بهره‌برداری، ملاک‌عمل قرار دهد.
رییس پژوهشکده شهرسازی و معماری ادامه داد: انتظار می‌رود تا در طرح اقدام ملی مسکن، سیاست‌هایی که در ارتباط با پروتکل‌های ساختمانی و کارگاه‌های ساختمانی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد از جمله اینکه با پسماند مصالح چه باید کرد؟ چگونه کار کنیم تا مصالح در فرآیند ساخت و ساز، آلودگی کمتری در محیط ایجاد کند، اینکه چه کنیم تا رسوباتی که ناشی از فعالیت‌های ساختمانی است شهرهای ما را آلوده نکند؟ حمل و نقل مصالح، نحوه بهره بردای و همه اینها باید به چه شکلی باشد؟ همچنین تعیین تکلیف الگوهای بهره برداری ساختمان ها چگونه باید باشد؟، مدنظر باشد.
وی با یادآوری اینکه اینها موضوعاتی هستند که در مورد آنها، سالهاست مطالعه شده است، گفت: مرکز تحقیقات سال های گذشته پروژه ساختمان سبز را در شهر جدید هشتگرد طراحی کرد که این پروژه هیچگاه اجرایی و عملیاتی نشد.
راهب ادامه داد: هم‌اکنون مرکز تحقیقات درصدد است تا تجارب پروژه هشتگرد، برای تدوین دستورالعمل طراحی، استخراج شود. این دستورالعمل به ما می گوید قطعه‌بندی‌ها باید چگونه باشد تا از دید مصرف منابع و پایداری بهینه باشد. در عین حال، طراحی شهری و محیط شهری، انتخاب نوع گیاه، محل قرار گیری گیاهان، محل قرارگیری گذرها و فضاهای باز شهری، دیگر فضاهای شهری، و موضوعات طراحی محیط زیستی که در اطراف شهر است، آنها باید با چه الگوهایی طراحی و اجرایی شوند.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین اعلام کرد: انتظار می رود تا دولت در اجرای طرح اقدام ملی مسکن، در مقیاس ساختمان نیز این موضوعات را مورد توجه قرار دهد که ساختمان چگونه باید طراحی شود؟، از چه مصالحی استفاده کنیم؟، از چه اجزایی برای کاهش مصرف منابع استفاده کنیم؟، سیستم‌های مدیریت انرژی در ساختمان‌ها، عایق های حرارتی، سیستم تنظیم موتورخانه چگونه است؟، آیا به سمت سیستم های متمرکز می رویم که در مقیاس محله و یا زیرمحله قرار است تامین انرژی کند و انرژی پاک ایجاد کند یا به سمت این می‌رویم که سیستم‌ها برای هر ساختمان تفکیک شده باشد؟، کدامیک برای شهرهای مختلف ما بهینه است. اینها موضوعاتی است که از ابتدای طرح باید در مورد آنها فکر و برنامه ریزی شود.
راهب از دیگر موضوعات مهم را که در طرح اقدام ملی مسکن باید موردتوجه دست اندرکاران قرار بگیرد، مدیریت آب عنوان کرده و گفت: مدیریت آب از مباحث کلانی است که در طراحی و اجرای ساختمان‌ها باید ملاک‌عمل قرار بگیرد. همچنین سیستم تفکیک آب خاکستری و آب مصرفی و بازیافت آب فاضلاب در ساختمان، وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد که این موضوعات، موضوعات بین‌رشته‌ای است و در مرکز تحقیقات در بخش های مختلف از جمله انرژی، تاسیسات و شهرسازی و معماری در حال برنامه ریزی و مطالعه است.
راهب تاکید کرد: فکر می‌کنیم حال که این فرصت در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است، نیاز است تا پروتکل و دستورالعمل اجرایی شهر سبز- ساختمان سبز در مقیاس محلات و مقیاس مجتمع‌های مسکونی، تنظیم شود و مورد استفاده قرار بگیرد.
وی در خصوص الزام‌آور بودن دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های موجود، اعلام کرد: برخی از موضوعات از جمله مبحث ۱۹ الزام آور هستند اما بقیه موارد به شکل الزام نیستند. البته، سازمان برنامه و بودجه، دستورالعمل‌هایی را در قالب نظام فنی- اجرایی دارد اما اینکه نگاهی جامع برای الزام آور بودن تمامی مباحث ساختمان وجود داشته باشد تاکنون وجود نداشته است.
راهب از اعلام آمادگی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای مجموعه کردن مباحث مختلف مقررات ملی و کنترل ساختمان خبر داد و گفت: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی این برنامه را دارد تا این دستورالعمل ها را که به شکل پراکنده در حوزه های مختلف کار شده، جمع کند و به صورت یک دستورالعمل واحد دربیاورد. اما تاکید می شود که اجرایی کردن آن موضوعی است که از اختیارات مرکز خارج است.