اهمیت این موضوع تا بدانجا است که در احادیث متعددی که از معصومین رسیده، بر مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان تاکید شده است.پیامبر اکرم (ص) می فرماید: اگر بر امت من دشوار نبود به آن ها فرمان می دادم که با هر نماز مسواک بزنند. (میزان الحکمه، حدیث 9049) همچنین در حدیث دیگری می فرمایند: بر شما باد به مسواک زدن، مسواک کردن کار خوبی است، لثه را محکم می کند، بوی ناخوشایند دهان را می زداید، معده را اصلاح می کند، بر درجات بهشت می افزاید و شیطان را به خشم می‌آورد. (نهج الفصاحه حدیث 1975)
از دهه 1930 میلادی که اولین نسل از مسواک های نایلونی و به شکل امروزی عرضه شد، انواع و اشکال مختلفی از مسواک تولید و در دسترس همگان قرار گرفته که می تواند به نوبه خود قدرت انتخاب فرد را افزایش دهد. حال اين سوال پيش مي‌آيد بهترين مسواك، صرف نظر از تنوع رنگ و طراحی، بايد چه استانداردهایی را داشته باشد:
اندازه سر مسواک:بهترین مسواک، مسواکی است که سر آن امکان دسترسی به همه سطوح دندان شما را فراهم آورد. دراکثر افراد بالغ مسواکی با پهنای سر 1/25 سانتی متر و طول 2/5 سانتی متر می تواند به نحو موثری امکان دسترسی مطلوب را ايجاد كند و از این بابت مسواک مناسبی محسوب می شود. گرچه مسواک هایی با سر بزرگتر نیز وجود دارند ولی هنگام استفاده متوجه می شوید مانور آن در فضای دهان مشکل است و حتی امکان دارد دسترسي به سطوح داخلی دندان های آسیاب فراهم نشود.
دسته مسواک:بلندی دسته مسواک باید به حدی باشد که امکان دسترسی به دندان های انتهایی فراهم شود. از طرف دیگر هرچقدر دسته مسواک قطورتر باشد امکان مانور سر مسواک بهتر فراهم می شود. (شکل 1) و دست آخر اينكه دسته مسواک باید از مقاومت لازم برخوردار باشد.
پرزهای سر مسواک:در حال حاضر سه نوع سر مسواک از لحاظ سختی پرز وجود دارد: نرم، متوسط و سخت. برای بیشتر افراد سر مسواک از نوع نرم، بهتر، راحتتر و بی خطرتر است، در صورتیکه از مسواک با پرزهای متوسط یا سخت استفاده شود ، .بسته به مقدار فشاری که فرد هنگام مسواک زدن به سطوح دندان وارد می کند امکان آسیب وارد شدن به لثه، مینای دندان و سطوح ریشه وجود دارد. برای حفاظت بیشتر از دندان ها از مسواک هایی استفاده کنید که سر پرز آن ها گرد باشد.پرزها نباید هنگام مسواک زدن از سر مسواک جدا شوند و در صورتیکه مسواک به روش صحیح زده شود باید بتواند پلاک های دندان را برطرف کند. مسطح (شکل 2) یا مواج بودن (شکل 3) لبه ی پرزهای مسواک اهمیت چندانی در کارایی مسواک ندارند و هر دو نوع مورد تایید ADA هستند لکن مسواکهایی با لبه ی مضرس یا مواج راحتتر بین دندانها را تمیز می کنند.
مسواک برقی یا دستی؟آنچه که در فرآیند مسواک زدن اهمیت دارد، مسواک زدن به طور صحیح و منظم است. بررسی سي مطالعه درباره مزیت استفاده از مسواک های برقی و دستی انجام شده نشان می دهد که مسواک های برقی ارجحیتی نسبت به مسواک های دستی در برطرف کردن جرم دندان ها و پیشگیری از بیماری های لثه ندارند. گرچه نشان داده شده، فقط یک نوع از مسواک های برقی که دارای سر چرخان و حرکت به سمت جلو و عقب هستند، نسبت به مسواک های دستی برتری دارند.در مورد استفاده از مسواک های برقی دو نکته اهمیت دارد: اول آنکه ایمنی این نوع از مسواک ها بايد توسط مراجع ذی صلاح مانند انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) تایید شده باشد. دوم اینکه برخی افراد فکر می کنند با استفاده از مسواک های برقی راحت تر می توانند دندان های خود را تمییز کنند. به عنوان مثل افراد پیر، ناتوان یا بیماران مبتلا به التهاب مفاصل (آرتریت). در این افراد توصیه می شود از هر نوع مسواکی که با آن راحت تر هستند یا تمایل بیشتری به کار با آن دارند استفاده کنند.
مولف: دکتر علی باغکی، مدیر مرکز بهداشت حرفه ای و طب کار گروه
منبع:Mouth Healthy : ToothbrushesWebMD : Choosing a Toothbrush: The Pros and Cons of Electric and Disposable
مطلب مرتبط:
همه چیز درباره مسواک (2)/ چگونه از مسواك نگهداري كنيم؟ چطور مسواك بزنيم؟