چگونه برچسب انرژی در صنعت ساختمان انقلاب می کند؟!

به گزارش صما، بخش ساختمان و مسکن بزرگترین مصرف کننده انرژی در ایران است و به رغم نوسانات سال های اخیر، سهم مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری از ۳۰ درصد در سال ۱۳۶۹ به 50 درصد در سال 98 رسیده است. نه تنها بخش خانگی و تجاری سهم بالایی در مصرف انرژی کشور دارد بلکه میزان مصرف نسبی انرژی ساختمان ها در ایران در مقایسه با دیگر کشورها و استانداردهای جهانی بالاست و گفته می شود میزان مصرف انرژی در این بخش 2.5 برابر استاندارد های جهانی است. کما اینکه پیش تر شرکت بهینه سازی اعلام کرده بود که در بخش ساختمان های کشور، به ازای هر متر مکعب ۵۸۰ کیلووات ساعت انرژی مصرف می شود و این در حالی است که میزان مصرف انرژی در ساختمان کشورهای پیشرفته اروپایی به ازای هر متر مکعب ۱۲۰ کیلو وات ساعت است. با این حال، قرار شده طی سال های آینده در ساختمان های جدید کشورهای اروپایی میزان مصرف انرژی به ۵۰ کیلو وات ساعت کاهش پیدا کند.

صرفه جویی میلیارد دلاری با کاهش مصرف انرژی

کاهش مصرف انرژی ساختمان ها در ایران امری ضروری است؛ زیرا رشد سریع مصرف انرژی در سه دهه گذشته سبب شده تا تولید انرژی با مشکلات جدی مواجه شود. همچنین افزایش قیمت‌های بین المللی انرژی از یک سو و نیاز به واردات بنزین، گازوئیل، گاز طبیعی و برق نیز سبب شده تا بیش از هر زمان دیگر نیاز به صرفه جویی انرژی احساس شود.

با وجود اینکه میزان مصرف انرژی و خصوصا گاز طبیعی در سطح کشور و به طور خاص در بخش خانگی در حال رشد و به چندین برابر متوسط جهانی رسیده است اما به علت پایین بودن سهم هزینه های انرژی نسبت به سایر هزینه های خانوار، درخصوص چگونگی مصرف انرژی در ساختمان ها و شناخت عوامل موثر بر مصرف انرژی اقدام اساسی صورت نگرفته است.

گفته می شود اصلاح الگوی مصرف در صنعت ساختمان سالانه رقمی بالغ بر حدود ۷ میلیارد دلار در هزینه ها صرفه جویی ایجاد می کند. مبحث 19 مقررات ملی ساختمان نیز با همین هدف حدود سه دهه پیش تدوین شد تا میزان مصرف انرژی در ساختمان را به استاندارد های جهانی نزدیک کند اما متاسفانه کماکان اجرایی نشده است.

اتفاقی بزرگ در صنعت ساختمان

اتفاق مثبتی که همزمان با چهارمین همایش «ساختمان پایدار، مصرف بهینه انرژی» در شرف وقوع است ورود شهرداری تهران و وزارت نفت به موضوع کاهش انرژی در بخش ساختمان است. بدین ترتیب که شهرداری سازندگان چند منطقه را به صورت پایلوت ملزم به بهینه سازی مصرف انرژی در ساخت و ساز ها می کند و با همکاری سازمان نظام مهندسی بر اساس چک لیستی که تهیه شده، ساختمان مورد نظر را از بررسی و رتبه انرژی ساختمان در پایان کار درج می شود. از طرفی وزارت نفت هم به ساختمان هایی که بتوانند برچسب انرژی را با رعایت استاندارد ها دریافت کنند، یارانه نقدی پرداخت می کند.

برچسب انرژی می تواند تاثیرات قابل توجهی در صنعت ساختمان بر جا بگذارد که از جمله آنها می توان به تولید مصالح با کیفیت، خروج سازندگان غیر متخصص از بازار و ایجاد مبنای علمی برای تعیین قیمت ساختمان در بازار مسکن اشاره کرد که در زیر به توضیح هر یک از این موارد می پردازیم.

برچسب انرژی؛ محرک تولید مصالح با کیفیت

ماجرا بسیار ساده است. شهرداری می خواهد برای ساختمان برچسب انرژی صادر کند. سازنده کسی است که در این خصوص باید پاسخگوی کیفیت ساختمان خود باشد و بتواند استاندارد های مورد نظر را پاس کند. حال بعد از اینکه سازنده مجوز ساخت را دریافت کرد باید قبل از هر چیز به دنبال مصالح با کیفیت باشد. چرا که مصالح با کیفیت قدم نخست برای داشتن یک ساختمان با کمترین پرت انرژی است. از طرفی هر اندازه که سازنده در این مرحله هزینه کیفیت مصالح کند، با تاثیری که بر مصرف انرژی می گذارد، باعث جذب سوبسید وزارت نفت خواهد شد. بنابراین سازنده سراغ تولید کننده ای می رود که مصالح با کیفیت بالا به بازار عرضه می کند. این اقدام سازنده به طور خودکار تولید کننده های زیر پله ای را که فقط شکل ظاهری کار را رعایت می کنند، به دردسر می اندازد چرا که خریداری نخواهند داشت. در این حالت آنها یا باید کیفیت تولید را ارتقاء دهند یا از دور رقابت خارج شوند.

برچسب انرژی؛ خروج سازندگان غیر متخصص از بازار

رشد افسار گسیخته قیمت ها در بخش مسکن طی چهار دهه اخیر سبب شده تا هر کسی که سرمایه ای دارد، نه به عنوان سرمایه گذار بلکه به عنوان سازنده زمام کارها را در دست بگیرد. این وضعیت باعث شد تا افراد بدون دانش فنی و با نازل ترین کیفیت اقدام به تولید مسکن کنند و در آشفته بازار مسکن بتوانند کالای بی کیفیت شان را بفروشند. قطعا در صورت الزام سازندگان به رعایت مبحث 19، بسیاری از این افراد نه دانش فنی لازم را دارا هستند و نه حاضرند از سودهای غیر معقول با ساخت و ساز با کیفیت دست بردارند. بنابراین خروج این سوداگران از بازار محتمل است.

برچسب انرژی؛ مبنایی برای قیمت گذاری ساختمان

امروزه تقریبا قیمت ساختمان ها را از روی ظاهر آنها تعیین می کنند. بنابراین هر اندازه سازنده ساختمان ظاهر ساختمان را زرق و برق بیندازد، مشتریان بیشتری خواهد داشت. غافل از اینکه اینها پوسته ساختمان است و بخش اصلی ساختمان را اسکلت، دیوارها و تاسیسات مکانیکی و برقی تشکیل می دهد. امروزه شاهد ساختمان هایی هستیم که علیرغم گذشت کمتر از 10 سال از ساخت، ساکنان را با انواع و اقسام مشکلات درگیر کرده اند و بسیار انرژی بر هستند. وجود برچسب انرژی می تواند بخشی از قیمت گذاری ساختمان ها را به سمت و سوی معقول سوق دهد. در این صورت دیگر معیار قضاوت ظاهر ساختمان نیست بلکه یک اصل اساسی به نام انرژی است که بی توجهی به آن می تواند هر ساله هزینه های ساختمان را بالا ببرد.

خطر صوری کاری را جدی بگیرید

قطعا در فرایند اجرایی باید تمامی دستورالعمل ها به درستی و با هماهنگی کامل اجرا شود تا تبدیل به نقطع عطفی برای ارتقای این صنعت شود. در غیر این صورت علاوه بر اینکه هزینه های ساخت و ساز را افزایش می دهد، مشکلاتی را در شرایط رکود برای سازندگان و شهرداری ایجاد خواهد کرد. بنابراین استفاده از مهندسان با تجربه و متخصص در زمینه مبحث انرژی، نظارت دقیق شهرداری و سازمان نظام مهندسی بر مهندسانی که چک لیست های انرژی را ارائه می کنند، بسیار حائز اهمیت است، در غیر این صورت ممکن است سیل صوری کاری برچسب انرژی را از جا بکند.